Şehir planlamanın ilgi alanı oldukça geniş ve çeşitlidir. İmar ve iskan, sanayi ve endüstri alanları, ticaret ve hizmet sektörleri, kamusal tesisler, trafik altyapısı, kentsel altyapı ve arıtma sistemlerinin yanında doğa ve çevre korumanın yanında yeşil alan sisteminin kurulması gibi pek çok alanı kapsar.

Şehir planlama bir kentin kendini yönetim ödevlerinden biridir ve temeli anayasaya dayanır (Art.28 GG). Her kent kanunlar çerçevesinde örn.: Baugesetzbuch (BauGB), kendi gelişimini kendisi belirleme hakkına sahiptir. Aynı zamanda her belediye yada komün “şehrin gelişimi ve düzeni için ihtiyaç duyulduğu andan itibaren” (§ 1 (3) BauGB) imar planlarını (arazi kullanış ve nazım imar planları) hazırlamaktan sorumludur. İmar planları komünler için kent gelişimini idare etmekteki en önemli araçtır. Ayrıca hangi kullanımın hangi oranda ve nerede gerçekleşeceği saptanır.

Şehir planlama kent sakinlerinin mimari, gelişime bağlı hem güncel hem de geleceğe dönük beklentilerini adil bir şekilde yerine getirme ödevine sahiptir. Bir imar planının ne zaman hazırlanacağına, düzeltileceğine, değiştirileceğine yada kaldırılacağına dair kararlar kentin kendi inisiyatifindedir. Bu konudaki kararların kentte ve zemin kullanımında “nerede” ve her şeyden önce “nasıl” uygulanacağına karar vermek çok farklı kesimlerin (örn.: ekonomik, politik ve/veya toplumsal) ilgi alanına girdiğinden planlama bu yer yer çatışan beklentilerin yarattığı bir gerilim ortamındadır.

Bu gerilimin çözümünde farklı görüşlerin ve ihtiyaçların karşılıklı, adil bir şekilde tartılmaları şehir planlama için çok gereklidir (§ 1 (7) BauGB). Bu nedenle kayda değer tüm katılımcı istekleri bir arada (plan) toplanır. Sonraki adımda farklı alternatif/önerilerin kent gelişimi açısından olası etkileri analiz edilir. Bunun sonucunda takip eden bir değerlendirme ve kararlaştırma sürecinde kent halkı için en iyi çözüm üretilir.

Kararlaştırma aşamasında bir taraftan farklı idari aşamalarca belirlenmiş kanunlar, kurallar, tüzükler, düzenlemeler, yönetmelikler, öneriler, izinler v.s. diğer taraftan da oluşacak kullanımların ilişkileri ve genel hatları (örn.: mimari, tarihi, iklimsel, ekolojik, topografik, teknik v.s. gibi veriler) söz konusu plan için dikkate alınmalıdır.

Ülke ve eyalet kanununca belirlenen yasal çerçeveler bir belediyenin arazi kullanış planının en önemli esasıdır. Buna dayalı olarak kent gelecekteki gelişimi belirleyen kararları kendisi alır. Bunun benzeri bir durum nazım imar planı için de geçerlidir. Aradaki tek fark nazım imar planının yalnızca bir kentin idari merkezini ve belediye meclisini değil ayrıca her kent sakinini de bütünleştirmesidir. Şehir planlama kentin yönetim ve idari mercilerini bir araya getirir. Alınan kararların değişmesi yada farklılaşması durumunda kentin diğer organlarını yeni bir halka açık katılım süreci başlatmak üzere harekete geçirir.